8 જૂન 2018 ના સેબી દ્વારા જારી કરવામાં આવેલી સૂચના મુજબ સેબીનો હેતુ 5 ડિસેમ્બર 2018 ના લક્ષ્યની તારીખની અંદર 100% ડિમટીરિયલાઇઝેશન કરવાનો છે. આનો અર્થ એ છે કે વર્તમાન સમયમાં ભૌતિક શેરોને 5 ડિસેમ્બર 2018 અથવા તે અગાઉ ડિમટીરિયલાઇઝ્ડ ફોર્મમાં રૂપાંતરિત કરવાની જરૂર પડશે. 5 ડિસેમ્બર 2018 પછી, કાનૂની ઇચ્છા હેઠળ આયોજિત શેર પ્રમાણપત્રો સિવાય ફિઝીકલ સ્વરૂપના શેરોનું ટ્રાન્સફર કરવાની પરવાનગી આપવામાં આવશે નહીં.
ફિઝીકલ શેરોને ડિમેટમાં રૂપાંતરિત કરવા માટેની પગલાં–અનુસારની પ્રક્રિયા:
ફિઝીકલ સ્વરૂપમાં શેર પ્રમાણપત્રો શેરધારકો નીચે આપેલા કેટલાક સરળ પગલાંઓને અનુસરીને તેમના શેરોને ડિમટીરિયલાઇઝ્ડ ફોર્મમાં રૂપાંતરિત કરી શકે છે:
પગલું 1: ડિમેટ એકાઉન્ટ ખોલવું
આ સૌથી આવશ્યક અને પ્રથમ પગલું શેર પ્રમાણપત્રોને ડિમટીરિયલાઇઝ્ડ ફોર્મમાં રૂપાંતરિત કરવા માટે જરૂરી છે કારણ કે તમને તમારા શેર/શેર્સને હોલ્ડ કરવા માટે ડિમેટ એકાઉન્ટની જરૂર પડશે.
ડિમેટ એકાઉન્ટ ખોલવા માટે નીચેના પગલાંઓ શોધો
સેબી2 સાથે નોંધાયેલ ડિપોઝિટરી સહભાગીનો સંપર્ક કરો. એકાઉન્ટ ખોલવાનું ફોર્મ 3 ભરો. તમારા DP4 પર ભરેલ એપ્લિકેશન ફોર્મ સાથે તમારા KYC દસ્તાવેજો સબમિટ કરો. ડીપી/બેંક સાથે ચાર્જીસ શિડ્યૂલ સાથે એગ્રીમેન્ટ પર સાઇન કરો. આ એગ્રીમેન્ટ એકાઉન્ટ યૂઝર અને DP5 બંનેના જવાબદારીઓ અને અધિકારો રજૂ કરશે અને તેનો ઉલ્લેખ કરશે. પછી તમને ડિમેટ એકાઉન્ટ નંબર આપવામાં આવશે, જેનો ઉપયોગ કરીને તમે તમારા ડિમેટ એકાઉન્ટ સાથે સ્ટૉક માર્કેટમાં ટ્રેડિંગ શરૂ કરી શકો છો
પગલું 2: ફિઝીકલ શેરોને ડિમટીરિયલાઇઝ્ડ ફોર્મમાં ટ્રાન્સફર કરવાની પ્રક્રિયા
ડીઆરએફ ફોર્મ માટે તમારા ડીપીનો સંપર્ક કરો, જેને ડિમટીરિયલાઇઝેશન વિનંતી ફોર્મ2 તરીકે પણ ઓળખાય છે. ડીઆરએફ ફોર્મ ભરો અને તેને તમારા શેર પ્રમાણપત્રો સાથે તમારા ડીપીને સબમિટ કરો (દરેક શેર પ્રમાણપત્ર પર, ‘ડિમટીરિયલાઇઝેશન માટે સરન્ડર કરેલ‘ પર ઉલ્લેખ કરવાની જરૂર છે)3. બે થી ત્રણ અઠવાડિયાની અંદર, સબમિટ કરેલા ડીઆરએફ ફોર્મની સફળ ચકાસણી અને તમારા શેર પ્રમાણપત્રોના પ્રમાણીકરણને આધિન છે, તમને એક ઇલેક્ટ્રોનિક વિનંતી પ્રાપ્ત થશે, અને તમારા ફિઝીકલ શેરોને ડિમેટ એકાઉન્ટમાં રૂપાંતરિત કરવામાં આવશે અને તમારા ડિમેટ એકાઉન્ટમાં ટ્રાન્સફર કરવામાં આવશે
પગલું 3: ફિઝીકલ શેર પ્રમાણપત્રો બંધ કરો
ફિઝિકલ શેર સર્ટિફિકેટને હવે રદ્દ કરી શકાય છે કારણ કે તમારે હવે તેમને સુરક્ષિત રાખવાની જરૂર પડશે નહીં
હવે તમે ગણતરીની ક્ષણોમાં ડીમેટ ફોર્મમાં સરળતાથી તમારા શેરને વેચી અથવા ટ્રાન્સફર કરી શકો છો, જે ફિઝીકલ શેર પ્રમાણપત્રો સાથે શક્ય ન હતા.
શેરોના વેપાર માટે ભૌતિક શેર પ્રમાણપત્રનો ઉપયોગ કરવામાં અસમર્થતા
ફિઝિકલ શેર સર્ટિફિકેટનો ઉપયોગ કરીને ટ્રેડિંગ અથવા હોલ્ડિંગના કેટલાક નુકસાન નીચે સૂચિબદ્ધ છે:
- ચોરી અને નુકસાનના જોખમ સાથે ભૌતિક શેર પ્રમાણપત્રો સંપર્ક કરવામાં આવે છે તેથી લૉક અને કી હેઠળ સુરક્ષિત અને સુરક્ષિત રીતે સંગ્રહ કરવાની જરૂર છે. શેર પ્રમાણપત્રો વપરાશ અને આંચક નુકસાન વગેરેથી પણ પીડિત હોઈ શકે છે.
- ફિઝિકલ શેર સર્ટિફિકેટનો ઉપયોગ કરીને ટ્રાન્ઝેક્શન સમય લઈ રહ્યા છે અને તેમાં ઘણા પગલાંઓ શામેલ છે જે હાથ ધરવાની જરૂર છે, જ્યારે ડિમટીરિયલાઇઝ્ડ ફોર્મમાં શેરોના ટ્રાન્ઝેક્શન સેકંડ્સમાં પૂર્ણ કરી શકાય છે
- ફિઝીકલ શેર પ્રમાણપત્ર સામેલ કોઈપણ લેવડદેવડ સ્ટામ્પ ડ્યુટીની ચુકવણીને આકર્ષિત કરે છે જ્યારે ડિમટીરિયલાઇઝ્ડ શેરનો ઉપયોગ કરીને લેવડદેવડ કોઈપણ સ્ટામ્પ ડ્યુટીની ચુકવણી/જવાબદારી/ખર્ચને આકર્ષિત કરતી નથી
