डिमॅट खाते किंवा खात्यांचे डीमॅटायझेशन भारतात 1996 मध्ये सुरू झाले आणि तेव्हापासून भारतीय शेअर बाजाराने कधीही मागे वळून पाहिले नाही.डिमॅट खाती सुरू केल्यानंतर, आपल्या देशात कंपन्यांची सूची आणि बीएसई आणि एनएसई सारख्या स्टॉक एक्स्चेंजमधील गुंतवणूकदारांच्या सहभागामध्ये सातत्याने वाढ झाली आहे.
2019 च्या अखेरीस, भारतात 39.3 दशलक्ष डिमॅट खाती होती; 2018 मध्ये 34.8 दशलक्ष खाती होती. डीमॅट खाती 2019 मध्ये 4.5 दशलक्ष आणि 2018 मध्ये 4 दशलक्ष वाढली. त्यामुळे, नवीन डीमॅट खाती उघडण्याचा वेग दरवर्षी वाढत आहे.
या वाढीचे एक प्रमुख कारण म्हणजे भारतीय गुंतवणूकदार रिअल इस्टेट, सोने आणि एफडी या पारंपरिक गुंतवणूक साधनांपासून दूर जात आहेत. शेवटी, ते म्युच्युअल फंड, इक्विटी गुंतवणूक, डेरिव्हेटिव्ह्ज, कमोडिटीज, चलने आणि IPO आयपीओ मध्ये अधिक स्वारस्य दाखवत आहेत.
परंतु आम्ही डिमॅट अकाउंट, इन्व्हेस्टिंग आणि ट्रेडिंग या सर्वांची तुम्हाला सखोल माहिती देण्यापूर्वी, तुम्हाला मूलभूत माहिती योग्य प्रकारे असणे महत्त्वाचे आहे. त्यामुळे, प्रथम मूलभूत गोष्टींसह सुरू करूयात.
डिमॅट अकाउंट म्हणजे काय?
डिमॅट अकाउंट ही सिक्युरिटीज संग्रहित करण्याची इलेक्ट्रॉनिक प्रणाली आहे. हे अकाउंट सेव्हिंग्स अकाउंट सारखेच असते जे तुम्हाला BSE (बीएसई), NSE (एनएसई) आणि MCX (एमसीएक्स) सारख्या फायनान्शियल एक्सचेंजवर सिक्युरिटीज राखून ठेवण्यास, खरेदी करण्यास आणि विक्री करण्यास अनुमती देते. डिमॅट अकाउंटसह, तुम्ही इक्विटी, बाँड्स, म्युच्युअल फंड, IPO (आयपीओ), कमोडिटी, डेरिव्हेटिव्ह आणि एक्स्चेंज-ट्रेडेड फंड (ETFs) स्टोअर करू शकता, खरेदी आणि विक्री करू शकता .
डिमॅट खाते ही सिक्युरिटीज साठवण्याची इलेक्ट्रॉनिक प्रणाली आहे. हे एका बचत खात्यासारखे आहे जे तुम्हाला बीएसई(BEI), एनएसई(NSI) आणि एमसीएक्स(MCX) सारख्या वित्तीय एक्सचेंजेसवर सिक्युरिटीजची देखभाल, खरेदी आणि विक्री करण्यास अनुमती देते. डिमॅट खात्यासह, तुम्ही इक्विटी, बाँड, म्युच्युअल फंड, आयपीओ, कमोडिटीज, डेरिव्हेटिव्ह्ज आणि एक्सचेंज-ट्रेडेड फंड (ईटीएफ) (CSDL)संचयित, खरेदी आणि विक्री करू शकता.
नॅशनल सिक्युरिटीज डिपॉझिटरी लिमिटेड (NSDL), जे NSE वर ट्रेड केलेल्या सिक्युरिटीजशी संबंधित आहे आणि सेंट्रल डिपॉझिटरी सिक्युरिटीज लिमिटेड (CSDL), जे BSE (बीएसई) साठी डिपॉझिटरी म्हणून कार्य करते, भारतात कार्यरत डिमॅट अकाउंटसाठी डिपॉझिटरी म्हणून जबाबदार आहेत.
डिमॅट अकाउंटचे प्रकार
भारतात 3 प्रकारचे डिमॅट अकाउंट उपलब्ध आहेत.
- भारतात राहणाऱ्या गुंतवणूकदारांसाठी नियमित डिमॅट अकाउंट.
- अनिवासी भारतीयांसाठी (NRIs) (एनआरआयईज) रिपॅट्रिएबल डिमॅट अकाउंट. या डिमॅट अकाउंट फंडासह परदेशात ट्रान्सफर केले जाऊ शकते मात्र त्यास NRE (एनआरई) बँक अकाउंटसह लिंक असणे आवश्यक आहे.
- शेवटच्या प्रकारच्या डिमॅट अकाउंटला नॉन-रिपॅट्रिएबल डिमॅट अकाउंट म्हणतात. हे एनआरआय द्वारे देखील वापरले जाते परंतु ते या डिमॅट अकाउंटसह परदेशात फंड ट्रान्सफर करू शकत नाहीत. या प्रकारच्या डिमॅट अकाउंटला NRO (एनआरओ) बँक अकाउंटसह लिंक करावे लागेल.
डिमॅट अकाउंटचे फायदे
सह शेअर्स, ऑप्शन्स, फ्यूचर्स, कमोडिटीज, म्युच्युअल फंड, डिबेंचर्स, ईटीएफ (ETF)आणि बाँड्स या सारख्या तुमच्या सर्व सिक्युरिटीज इलेक्ट्रॉनिक फॉरमॅटमध्ये संग्रहित केल्या जातात. जे तुमच्यासाठी सिक्युरिटीज खरेदी, विक्री आणि होल्ड करणे आणि एकाच विंडोमधून तुमचा इन्व्हेस्टमेंट पोर्टफोलिओ ट्रॅक करणे सोपे करते. डिमॅट अकाउंट 5 प्रमुख लाभ देऊ करते जे गुंतवणूक आणि ट्रेडिंगमध्ये यशासाठी महत्त्वाचे आहेत.
सोपा आणि सातत्यपूर्ण ॲक्सेस
चांगले दर्जाचे डिमॅट सर्व्हिस अकाउंट तुम्हाला कोणत्याही डिव्हाईसवर जगात कुठेही मार्केटचा 24×7 ॲक्सेस देते. तुम्हाला तुमचा पोर्टफोलिओ ट्रेड करण्यासाठी, इन्व्हेस्ट करण्यासाठी किंवा ट्रॅक करण्यासाठी तुमच्या ऑफिसमध्ये असणे आवश्यक नाही; तुम्ही कोठेही कधीही डेस्कटॉप, लॅपटॉप, टॅबलेट किंवा स्मार्टफोन याच्या वापराद्वारे सहजपणे तुमचे अकाउंट ॲक्सेस करू शकता.
रोकडसुलभता
तुम्हाला फंड आवश्यक असेल तेव्हा रोकडसुलभता किंवा तुमच्या सिक्युरिटीज विक्रीची क्षमता ही फायनान्शियल मार्केटमध्ये ट्रेडिंग आणि इन्व्हेस्टमेंटचा महत्त्वाचा पैलू आहे. भौतिक शेअर्स आणि प्रमाणपत्रांसह, जलद लिक्विडिटी प्राप्त करणे खूपच कठीण आहे. परंतु तुमच्याकडे डिमॅट अकाउंट असल्याने मार्केट पुन्हा उघडते तेव्हा तुम्ही खरेदी किंवा विक्री करण्यास तयार असाल. डिमॅट सर्व्हिससह तुम्ही सहजपणे खरेदी किंवा विक्री ऑर्डर देऊ शकता आणि कोणतीही महत्त्वाची किंमती संबंधित हालचाली करण्यापूर्वी काही सेकंदांमध्ये ते अंमलबजावणी करू शकता.
सुविधा
डिमॅट अकाउंटसह सिक्युरिटीजमध्ये व्यवहार करणे न जलद आणि सोयीस्कर आहे. जर तुमच्याकडे 2-in-1 डिमॅट आणि ट्रेडिंग अकाउंट असेल तर हे अधिक सोयीस्कर असते कारण ते तुम्हाला ट्रेड करण्यास आणि अखंडपणे इन्व्हेस्ट करण्यास अनुमती देते. ट्रान्झॅक्शन पूर्ण करण्यास विलंब टाळण्यासाठी तुमच्याकडे त्याच ब्रोकरचे तुमचे डिमॅट आणि ट्रेडिंग अकाउंट आहे याची खात्री करा.
एंजल वन’स 2-in-1 डीमॅट आणि ट्रेडिंग अकाउंट तुम्हाला इक्विटी, आयपीओ , कमोडिटी, करन्सी, डेरिव्हेटिव्ह आणि म्युच्युअल फंडमध्ये अखंडपणे ट्रेड करण्यास आणि इन्व्हेस्ट करण्यास अनुमती देते.
गती आणि कार्यक्षमता
डिमॅट सर्व्हिसेस भारतात पूर्णपणे कार्यरत होण्यापूर्वी, इन्व्हेस्टरना आठवड्यांपर्यंत प्रतीक्षा करावी लागली आणि कधीकधी त्यांच्या अकाउंटमध्ये रिफंड, इंटरेस्ट आणि डिव्हिडंडच्या क्रेडिटसाठी महिने, काही महिने या कालावधीसाठी प्रतीक्षा करावी लागली. लाभांश, हक्क, बोनस आणि स्टॉक विभाजन प्राप्त करणे तसेच IPO मध्ये इन्व्हेस्टमेंट जलद आणि डिमॅट अकाउंटला धन्यवाद.
कमी जोखीम
तुमची सिक्युरिटीज इलेक्ट्रॉनिक स्वरुपात संग्रहित केली जात असल्याने, तेव्हा तुम्हाला चोरी, नुकसान आणि फसवणूक याबद्दल काळजी करण्याची गरज नाही, जे सर्वसामान्यपणे प्रमाणपत्रांशी संबंधित होते. तुमची मालमत्ता इलेक्ट्रॉनिक स्वरूपात संग्रहित केली गेली असल्याने, तुम्हाला गहाळ होण्याची किंवा गमावण्याची काळजी करण्याची गरज नाही.
तुम्ही डिमॅट अकाउंट उघडण्यापूर्वी तपासण्याच्या गोष्टी
तुम्ही ब्रोकरकडे डिमॅट अकाउंट उघडण्यापूर्वी, तुम्ही काही गोष्टी तपासणी करावीजसे :
- तुम्ही सवलत ब्रोकर किंवा पूर्ण-सेवा ब्रोकरेज फर्मशी व्यवहार करीत आहात
- डिमॅट अकाउंटवरील ब्रोकरेज शुल्क, वार्षिक मेंटेनन्स शुल्क, ट्रान्झॅक्शन शुल्क आणि इतर
- ब्रोकरचे क्रेडेन्शियल – ब्रोकर किंवा डीपी सेबी सह रजिस्टर्ड असतील की नाही
- ब्रोकर किंवा ब्रोकरेज फर्म सापेक्ष प्रलंबित असलेली कोणतीही प्रकरणे किंवा तक्रारी तपासा
- तुमच्या डिमॅट आणि ट्रेडिंग अकाउंटसह संशोधन, अंतर्दृष्टी आणि विश्लेषण सारख्या उपलब्ध असलेल्या मूल्यवर्धित सेवांसाठी तपासा
तुम्ही इन्व्हेस्टमेंट आणि ट्रेडिंग करण्याची सुरुवात करणारे असाल किंवा अनुभवी व्यावसायिक असाल, तुम्हाला एंजल वन मधून 2-in-1 डीमॅट आणि ट्रेडिंग अकाउंटसह उद्योगातील प्रमुख ट्रेडिंग प्लॅटफॉर्म, चांगल्या संशोधन मार्केट रिपोर्ट आणि अंतर्दृष्टी मिळतील. एंजल वन सह तुम्ही आजीवन शून्य किंमत मूल्य असलेल्या इक्विटी डिलिव्हरी ट्रेडचा आनंद घेऊ शकता आणि बीएसई(BSE), एनएसई(NSE), एमसीएक्स(MCX) आणि एनसीडीईएक्सच्या (NSDX)विविध मार्केट सेगमेंटमध्ये इंट्राडे ट्रेड केवळ रु. 20/- प्रति ऑर्डरवर करू शकता.
