प्रारंभिक सार्वजनिक ऑफरिंग (आयपीओ (IPO)) ही प्रक्रिया आहे ज्याद्वारे कंपन्या बाजारातून निधी उभारतात. व्यवसायाचा विस्तार, कर्ज परतफेड, प्रारंभिक इन्व्हेस्टर्ससाठी निर्गमन धोरण इत्यादींसारख्या विविध कारणांसाठी व्यवसायांना निधीची आवश्यकता आहे. या सर्व फंडिंग आवश्यकता आयपीओ (IPO) द्वारे पूर्ण केल्या जाऊ शकतात. एक इन्व्हेस्टर म्हणून, तुम्हाला आयपीओ (IPO) साठी अर्ज कसा करायचा आणि सर्वात महत्त्वाचे म्हणजे ते ऑनलाइन कसे करायचे हे समजून घेणे आवश्यक आहे.
आयपीओ (IPO) साठी अर्ज करण्याच्या पायऱ्या
तुम्ही ऑफलाईन पद्धत किंवा ऑनलाईन पद्धतींद्वारे आयपीओ (IPO) साठी बिड करू शकता:
- ऑफलाईन पद्धतीमध्ये, तुम्हाला प्रत्यक्ष फॉर्म भरावा लागेल आणि तो आयपीओ (IPO) बँकर किंवा तुमच्या ब्रोकरकडे सबमिट करावा लागेल.
- ऑनलाइन पद्धतीमध्ये, तुम्ही तुमच्या ब्रोकरच्या वेबसाइट किंवा मोबाइल अॅप्लिकेशनद्वारे थेट अर्ज करू शकता. ऑनलाइन आयपीओ (IPO)चा फायदा असा आहे की तुमचा बहुतांश डेटा तुमच्या ट्रेडिंग किंवा डीमॅट खात्यातून आपोआप भरला जातो, ज्यामुळे तुमच्याकडून कारकुनी प्रयत्न कमी होतात. हे ऑनलाइन आयपीओ (IPO) अर्ज भरण्याची प्रक्रिया मोठ्या प्रमाणात सुलभ करते.
एंजेल वनद्वारे आयपीओ (IPO)साठी ऑनलाइन अर्ज कसा करावा?
- एंजल वन (Angel One) ॲप किंवा वेबसाईटवर लॉग-इन करा आणि होमपेजवरील ‘आयपीओ (IPO)’ वर क्लिक करा.
- तुम्हाला स्वारस्य असलेला आयपीओ (IPO) निवडा.
- जास्तीत जास्त प्रमाण, जास्तीत जास्त गुंतवणूक, कंपनीबद्दल माहिती इ. अश्या आयपीओ (IPO)च्या तपशीलांबद्दल जाणून घ्या
- अर्ज करण्यासाठी ‘अप्लाय नाऊ’ वर क्लिक करा आणि लॉट नंबर आणि बोलीच्या किंमतीसह तुमचा यूपीआय आयडी (UPI ID) प्रविष्ट करा.
- तुमच्या बिडची पुष्टी करा आणि आयपीओ (IPO) ॲप्लिकेशन यशस्वीरित्या पूर्ण करण्यासाठी तुमच्या यूपीआय (UPI) ॲपवर पाठविलेला देयक मागणी स्वीकारा.
बस एवढेच! तुमची आयपीओ (IPO) ऑर्डर देण्यात आली आहे. तुम्ही ‘ऑर्डर बुक’ विभागात तुमच्या आयपीओ (IPO)ची स्थिती तपासू शकता.
आयपीओ (IPO) मध्ये इन्व्हेस्ट करण्यास कोण पात्र आहे?
तांत्रिकदृष्ट्या सांगणारे, कायदेशीर करारामध्ये प्रवेश करण्यास सक्षम असलेला कोणतीही सज्ञान व्यक्ती कंपनीच्या आयपीओ (IPO) साठी अर्ज करण्यास पात्र आहे. अर्थात, तुमच्याकडे आयकर विभागाने जारी केलेले पॅन कार्ड असणे आणि वैध डीमॅट खाते असणे महत्त्वाचे आहे. लक्षात ठेवा, आयपीओ (IPO) च्या बाबतीत ट्रेडिंग अकाउंट असणे आवश्यक नाही, केवळ डिमॅट अकाउंट पुरेसे आहे.
तथापि, जर तुम्हाला सूचीतील शेअर्स विकायचे असतील तर ट्रेडिंग खाते आवश्यक असेल. म्हणूनच जेव्हा तुम्ही पहिल्यांदा आयपीओ (IPO) साठी अर्ज करता तेव्हा ब्रोकर तुम्हाला डीमॅट खात्यासह ट्रेडिंग खाते उघडण्याचा सल्ला देईल.
येथे लक्षात ठेवण्यासारखी महत्त्वाची गोष्ट म्हणजे, जेव्हा तुम्ही आयपीओ (IPO) साठी अर्ज करता तेव्हा ती ऑफर नसते तर ऑफरचे आमंत्रण असते. एकदा इन्व्हेस्टरने आयपीओ (IPO) साठी बिड सादर केल्यानंतर, कंपनी आणि विमा प्राप्त झालेल्या बिडचा रिव्ह्यू करतात. वाटप प्रक्रिया अनुसरते, जेथे प्रत्येक गुंतवणूकदाराला वाटप केलेल्या शेअर्सची संख्या मागणी, सदस्यता स्तर आणि वाटप नियमांसारख्या विविध घटकांवर आधारित निर्धारित केली जाते.
एकदा शेअर्सचे वाटप झाल्यानंतर, वाटप केलेल्या शेअर्सची रक्कम गुंतवणूकदाराच्या बँक खात्यातून डेबिट केली जाते आणि शेअर्स इन्व्हेस्टरच्या डीमॅट खात्यात जमा केले जातात. गुंतवणूकदार कंपनीचा शेअरहोल्डर बनतो आणि त्याच्या भविष्यातील वाढ आणि लाभांशमध्ये सहभागी होऊ शकतो.
नवीन ऑफर वर्सिज फॉलो-ऑन पब्लिक ऑफर वर्सिज ऑफर-सेल
आयपीओ (IPO)साठी अर्ज करताना, तुम्हाला कदाचित आढळलेल्या काही प्रमुख संबंधित अटींबद्दल जाणून घेणे महत्त्वाचे आहे:
- नवीन ऑफर: जर एखादी कंपनी प्रथमच आयपीओ (IPO) मार्केटमधून निधी उभारत असेल आणि तिचा स्टॉक लिस्ट करत असेल, तर ती एक नवीन ऑफर आहे. या ऑफरमुळे कंपनीची लिस्टिंग आणि भांडवलाचा विस्तार होतो.
- फॉलो-ऑन पब्लिक ऑफर (एफपीओ): एखादी कंपनी आधीच स्टॉक एक्स्चेंजमध्ये सूचीबद्ध असते परंतु अतिरिक्त निधी उभारण्यासाठी आयपीओ (IPO) मार्केटचा विचार करत असते.
- ऑफर-फॉर-सेल (ओएफएस): येथे विद्यमान प्रवर्तक आणि अँकर इन्व्हेस्टर्स त्यांच्या हिस्साचा काही भाग आयपीओ (IPO) द्वारे विकतात. सरकारने केलेली बहुतांश निर्गुंतवणूक ऑफर फॉर सेलच्या स्वरूपात असते. ओएफएस (OFS) मध्ये, कंपनीची शेअर भांडवल वाढत नाही तर फक्त मालकीची पद्धत बदलते. शेअर बाजारात कंपनीची यादी करण्यासाठी ओएफएस(OFS) चा वापरही अनेकदा कंपन्यांकडून केला जातो.
आयपीओ (IPO) चे प्रकार
आयपीओ (IPO)चे दोन प्रकार आहेत – निश्चित किंमतीचे आयपीओ (IPO) आणि बुक बिल्ट आयपीओ (IPO):
- निश्चित किंमत आयपीओ (IPO): येथे कंपनी आयपीओ (IPO) किंमत सममूल्य आणि प्रीमियमची बेरीज म्हणून आधीच -निश्चित करते. तुम्ही केवळ त्या किंमतीमध्ये आयपीओ (IPO) साठी अर्ज करू शकता.
- बुक बिल्ट इश्यू: कंपनी केवळ आयपीओ (IPO) साठी सूचक किंमत श्रेणी प्रदान करेल आणि आयपीओ (IPO) ची अंतिम किंमत बुक-बिल्डिंग प्रक्रियेद्वारे शोधली जाईल. आजकाल, बहुतांश आयपीओ (IPO) मुख्यत्वे केवळ बुक-बिल्डिंग मार्गाने होतात.
बुक-बिल्ट पद्धतीनुसार, वाटपाचा आधार 10-12 दिवसांत निश्चित केला जातो आणि त्यानंतर काही दिवसांत डीमॅट क्रेडिट देखील केले जाते. एकदा शेअर्स तुमच्या डिमॅट अकाउंटमध्ये असल्यानंतर आणि एक्सचेंजवर स्टॉक सूचीबद्ध झाल्यानंतर तुम्ही शेअर्स विक्रीसाठी स्वतंत्र आहात. आधी सांगितल्याप्रमाणे, तुम्हाला हे शेअर्स विकण्यासाठी ट्रेडिंग अकाउंटची आवश्यकता आहे.
आयपीओ (IPO)च्या तीन श्रेणी आहेत – रिटेल, एचएनआय(HNI) आणि संस्थात्मक श्रेणी. आयपीओ (IPO) मध्ये ₹2 लाखांपर्यंतची इन्व्हेस्टमेंट किरकोळ गुंतवणूकदार म्हणून वर्गीकृत केली जाते. किरकोळ कोट्यात गुंतवणूक करणे फायदेशीर आहे कारण जास्तीत जास्त किरकोळ गुंतवणूकदारांना वाटप मिळावे यासाठी सेबी(SEBI) ने वाटप पद्धतीची रचना केली आहे. अशा प्रकारे, या प्रकरणात तुमच्या वाटपाची शक्यता खूप जास्त आहे. एचएनआय(HNIs) च्या बाबतीत, वाटप प्रमाणानुसार असते तर संस्थांच्या बाबतीत, वाटप विवेकाधीन असते.
आयपीओ (IPO) साठी अर्ज करताना लक्षात ठेवण्याचे महत्त्वाचे मुद्दे
आयपीओ (IPO) साठी अर्ज करताना तुम्हाला एक अतिशय महत्त्वाची बाब समजून घेणे आवश्यक आहे. सेबी(SEBI) ने आता एएसबीए (ब्लॉक केलेल्या रकमेद्वारे समर्थित ॲप्लिकेशन्स) नावाची सुविधा उपलब्ध केली आहे. एएसबीए (ASBA) आयपीओ (IPO) चा फायदा म्हणजे तुम्हाला वाटप होईपर्यंत चेक जारी करण्याची किंवा आयपीओ (IPO) साठी कोणतेही पैसे भरावे लागणार नाही.
तुमच्या अर्जाच्या मर्यादेपर्यंतची रक्कम तुमच्या बँक खात्यातून ब्लॉक केली जाईल आणि वाटपाच्या दिवशी, वाटप केलेल्या शेअर्सच्या मर्यादेपर्यंतच रक्कम डेबिट केली जाईल. याचा अर्थ जर तुम्ही ₹1.50 लाख किमतीच्या शेअर्ससाठी अर्ज केला असेल आणि तुम्हाला फक्त ₹60,000 चे वाटप झाले असेल, तर तुमच्या खात्यातून फक्त ₹60,000 डेबिट केले जातील आणि तुमच्या बँक खात्यातील शिल्लक रकमेवर ब्लॉक जारी केला जाईल.
निष्कर्ष
आयपीओ (IPO) साठी अर्ज करण्यापूर्वी, कंपन्यांचे काळजीपूर्वक मूल्यांकन करणे आणि त्यांच्याशी संबंधित फायदे आणि संभाव्य जोखीम लक्षात घेणे महत्त्वाचे आहे. आधी नमूद केल्याप्रमाणे, आयपीओ (IPO) साठी अर्ज करण्यासाठी तुमच्याकडे डिमॅट अकाउंट असणे आवश्यक आहे. एंजेल वन वर मोफत डिमॅट अकाउंट उघडा आणि तुमच्या गुंतवणुकीच्या प्रवासाला सुरुवात करा.
एबीएमए ऍपद्वारे अर्ज कसा करावा:
वेब प्लॅटफॉर्मद्वारे अर्ज कसा करावा :
